Người chế tác thành công ấm Tử Sa
Update: 26.02.2011
Blog Battrang 360* - Nghệ nhân Vương Mạnh Tuấn bên chiếc vò rồng. KTNT - Sinh năm 1964, nghệ nhân Vương Mạnh Tuấn ở Bát Tràng (Gia Lâm - Hà Nội) đã có gần 40 năm gắn bó với nghề gốm. Anh cũng là người pha chế thành công loại đất làm ấm Tử Sa không thua kém chất đất ở Nghi Hưng (Giang Tô - Trung Quốc), quê hương của chiếc ấm Tử Sa huyền thoại. Hướng tới Đại lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội, anh sáng tác 2 tác phẩm: Vò rồng và bình chạm hoa văn.
“Duyên nợ” ấm Tử Sa
Về làng gốm Bát Tràng bây giờ, tìm mua một bộ ấm Tử Sa không quá khó. Một người dân tiết lộ: “Muốn hiểu rõ về ấm Tử Sa, các chú cứ đến nhà anh Tuấn là biết hết”.
Tìm đến nhà nghệ nhân tài ba này không khó lắm. Người qua đường đi qua trước cổng thấy hàng trăm bộ ấm chén phơi trước sân cũng đoán được chủ nhân của nó am hiểu về nghệ thuật trà đạo đến mức nào.
Dáng người gày, mảnh khảnh, đầu đội mũ phớt trắng, thể hiện nét phong trần nghệ sỹ, Vương Mạnh Tuấn cho biết: “Trước đây, để có một bộ ấm Tử Sa, người mua phải đặt hàng tận Trung Quốc, nhiều khi còn mua phải hàng giả. Bây giờ, không cần sang Giang Tô nữa, ở Bát Tràng cũng có ấm Tử Sa rồi”. Vừa nói anh vừa dẫn chúng tôi vào xưởng sản xuất gốm đang rào rào tiếng máy quay đất, bên trong cả chục người thợ miệt mài cho ra đời những bộ ấm Tử Sa đã được đặt hàng.
Anh Tuấn cho biết, sở dĩ ấm Tử Sa quý hiếm, được người đời trân trọng là bởi ấm, chén Tử Sa khi soi lên thấy ánh cát lấp lánh, gõ kêu như chuông. Người mê trà đạo, thích phong cách cổ kính rất quý loại ấm độc đáo này. Đặc biệt, màu men của gốm do tự đất sinh ra, nung ở nhiệt độ cao, cứng như đá, càng dùng càng bóng, màu sắc nâu bóng như đồng.
Sinh ra tại Bát Tràng, mảnh đất có truyền thống làm nghề gốm sứ; lên 10 tuổi Tuấn đã theo bố và các chú trong làng đi quay đất, nặn gốm. Ngày nào Tuấn cũng tự mày mò đắp nặn từng khối đất sét thành những sản phẩm của riêng mình như: con heo đất, chiếc ấm, nồi đất, chiếc điếu... Năm 1978, anh bắt đầu vào làm công nhân cho phân xưởng mỹ nghệ của Xí nghiệp Gốm sứ Bát Tràng. Năm 1988, Tuấn bắt đầu mở lò gốm tại nhà. Lúc ấy, không ít người lo ngại, bởi anh chưa qua một trường lớp đào tạo nào về gốm sứ. Tuấn giải thích, điều quan trọng của người làm gốm là phải có tư duy hình khối nghệ thuật và sự đam mê hiểu biết về chất liệu. Khác với mọi người trong làng chỉ chú trọng khâu sản xuất, Tuấn dành nhiều thời gian đi tìm chất liệu mới, đó là đất. Suốt một thời gian dài Tuấn lang thang khắp nơi, hễ nghe ở đâu có gốm sứ là anh đến, từ Phù Lãng (Bắc Ninh), Quế Quyển (Hà Nam), Chu Đậu (Hải Dương) đến tận Nghi Hưng (Trung Quốc). Lần nào trở về, Tuấn cũng mang theo một ít đất để tìm hiểu, nghiên cứu.
Tuấn tiết lộ, đất làm ấm Tử Sa được lấy ở Quế Quyển, nhưng quan trọng là cách thức pha chế, kết hợp với các loại đất khác để có độ dai, dẻo, bền lâu như chất đất ở Giang Tô. Đất đạt yêu cầu làm ấm Tử Sa phải chịu được nhiệt độ nung cao đến 1.2000C.
Ấm Tử Sa của Tuấn vừa tung ra thị trường đã nhanh chóng được người tiêu dùng ưa chuộng bởi chất liệu mới lạ, hình khối tinh xảo, đặc biệt càng dùng càng bóng nhờ nước men độc đáo. ấm Tử Sa ở Bát Tràng có nhiều chủng loại khác nhau với giá thành từ vài trăm ngàn đến hàng triệu đồng /bộ mà chất lượng không thua kém gì ở Giang Tô.
Đại lễ 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội
Nói về 2 tác phẩm mừng Đại lễ, bình chạm hoa văn và chiếc vò rồng, Tuấn bảo, chiếc vò rồng có chiều cao 1,5m, sử dụng chất liệu men rạn truyền thống và đắp nổi rồng uốn lượn, nổi lên từng chiếc vẩy, từng ngón chân sắc nhọn, tượng trưng cho khí thế vươn lên mạnh mẽ của dân tộc Việt Nam. Chiếc bình chạm hoa văn cao 1,3m lại thể hiện tích cớ, tất cả các chi tiết khắc và đắp nặn đều được thao tác bằng tay, rõ nét tinh xảo đến từng vân chữ. Giữa bình được chạm khắc bài thơ Sấm ngôn ca ngợi công lao to lớn của các vua đời Lý sau khi dời đô về Thăng Long. Cả hai sản phẩm trên đều được tạo nên từ chất liệu men truyền thống.
Là nghệ nhân trẻ tuổi nhất trong làng, Mạnh Tuấn nói về mình rất khiêm tốn, thế nhưng ai cũng hiểu tên tuổi anh đã gắn liền với chất men làm ra chiếc ấm Tử Sa. Anh bảo rằng: “Tôi vẫn không ngừng tìm tòi, sáng tạo những chất liệu mới, tác phẩm mới, để thỏa lòng mình và để gốm sứ Bát Tràng sống mãi với thời gian”.
D. Phong - P. Kiên
Posted by Gia Thanh
Blog Battrang 360*
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét